We weten allemaal dat gezondheid en welzijn belangrijk zijn. Het is geen wonder dat mensen altijd op zoek zijn naar nieuwe manieren om hun welzijn te verbeteren. Deze blogpost gaat in op de voordelen van koud douchen, een praktijk die wordt toegepast door Wim Hof, beter bekend als “The Iceman” en een voorvechter van het menselijk potentieel.

Koud douchen is niets nieuws. Als je erover nadenkt, is warm douchen juist iets nieuws kijkend naar de geschiedenis. In veel culturen is koud douchen of een koud bad al eeuwenlang een deel van de dagelijkse routine van de mensen.

Koud douchen heeft veel voordelen, maar de twee belangrijkste zijn dat het je bloedcirculatie en immuunsysteem stimuleert.

Comfort maakt het lichaam lui

In onze huidige maatschappij zijn we gewend geraakt aan een constante temperatuur; als het kouder wordt doen we een extra trui aan. In ons huis stellen we de centrale verwarming in op een vaste behaaglijke temperatuur. Als we naar het werk gaan dan stappen we in de auto die soms ook nog kan worden voorverwarmd. Op ons kantoor is de temperatuur weer vast ingesteld. Het douchen doen we ook op een vaste, vaak warme, temperatuur omdat dat aangenaam aanvoelt.

Daardoor zijn we gewend geraakt aan een behaaglijke gemiddelde 20/22 graden. Het lichaam hoeft dus niet meer zijn best te doen om zich aan te passen. En juist dat aanpassingsvermogen is zo belangrijk in de natuur; niet de sterkste overleeft, maar diegene die zich het beste aanpast heeft de beste overlevingskansen. Waarom is dit nu zo belangrijk voor bijvoorbeeld het bloedcirculatie en immuunsysteem?

De lichaamstemperatuur wordt gecontroleerd door de hypothalamus. Dit is een onderdeel en regelcentrum in de hersenen en controleert onder andere het autonome zenuwstelsel. De automatische processen op het gebied van vechten, vluchten en de temperatuur in ons lichaam. Een gezond lichaam heeft een temperatuur tussen de 36.8 en 37C.

Bloedcirculatievoordelen met koude

Bij blootstelling aan koude zal het lichaam op basis van hypothalamus activiteit automatisch reageren met het (gedeeltelijk) afsluiten van bloedvaten naar de minder vitale delen van het lichaam zodat de warmte in de kern en vitale delen zoals het hart, lever, longen en hersenen behouden kan worden. Dit wordt vasoconstrictie genoemd.

Armen en benen worden tijdelijk iets kouder zonder schade te riskeren. Wanneer het warm is gaat het lichaam zweten, de bloedvaten worden wijder (vasodilatatie) om de warmte kwijt te kunnen en de kernlichaamstemperatuur stabiel te houden. In de bloedvaten zitten kleine spiertjes om de vasoconstrictie en vasodilatatie mogelijk te maken.

Door regelmatig in contact te komen met koude, trainen we deze kleine spiertjes in de bloedvaten waardoor ze beter in staat zijn om hun functie uit te kunnen oefenen. Wanneer we dit niet doen en ons alleen begeven in een omgeving waar dit niet getraind wordt dan worden deze spiertjes slapper en verliezen ze hun functie.

Als we dan in een situatie komen waarbij we deze functie plotseling wel nodig hebben dan lukt het niet meer en kunnen we de koude maar moeizaam verdragen. Dus koud douchen is eigenlijk een work-out voor de kleine spiertjes van de bloedvaten. Een training van enkele minuten terwijl je alleen maar hoeft stil te staan!

Mensen met hart en vaataandoeningen doen er goed aan eerst een arts te raadplegen en in ieder geval langzaam op te bouwen. De prikkel die een koude douche kan geven is in sommige gevallen een te grote boost waardoor het lichaam het niet kan verwerken.

Immuunsysteem en koude

Op elk moment van de dag zijn er verschillende bacteriën, virussen, parasieten en andere organismen die ons lichaam willen binnendringen. Ons lichaam heeft een natuurlijk mechanisme om hiermee om te gaan zodat we in harmonie met de omgeving kunnen overleven; ons immuunsysteem. Wanneer dit systeem goed werkt kan dit de bacteriën, virussen, parasieten etc. goed onderscheiden van onze eigen lichaamscellen en een gepaste reactie op gang brengen zodat we gezond blijven.

Belangrijk onderdeel van ons immuunsysteem zijn de witte bloedcellen. Ze maken slechts een klein onderdeel uit van de cellen in ons bloed maar zijn erg belangrijk in de natuurlijke immuunrespons. Er zijn verschillende vormen van witte bloedcellen met elk een specifieke functie zoals het wegnemen van andere cellen, het afgeven van actieve stoffen of het afgeven van antigenen aan andere cellen zodat die op hun beurt weer antilichamen kunnen produceren.

Een tekort aan witte bloedcellen wordt geassocieerd met infecties maar wordt ook gezien bij een onvoldoende werkend immuunsysteem. Als het lichaam geconfronteerd wordt met virussen, bacteriën of parasieten worden er witte bloedcellen bijgemaakt.

Bij blootstelling aan de koude door bijvoorbeeld koud te douchen lijkt het erop dat er tijdelijk meer witte bloedcellen aangemaakt worden. Dit zou kunnen betekenen dat het immuunsysteem op deze manier beïnvloed kan worden.

Hoelang koud douchen?

Dan de hamvraag, hoe lang moet je koud douchen om de voordelen te ervaren? Het advies is om koud douchen op te bouwen van 15-30 seconden tot een minuut of 3. Als je onder de douche de koude kraan volledig open zet heeft het water ongeveer een temperatuur van 16 graden. Dat is voldoende koud en praktisch dan ijswater natuurlijk.

Wil je ervaren hoe het is om een echt ijsbad te overwinnen? Overweeg dan de cursus Wim Hof Methode. Regelmatig organiseert de Beweeganalist workshops over de ademhalingstechniek en wordt er afgesloten met een écht ijsbad! Leer de Wim Hof Methode veilig en verantwoord toe te passen onder professionele, persoonlijke begeleiding van gecertificeerde Level 1 instructeur Martijn van der Windt.

Ervaar tijdens de cursus direct de fysieke en mentale effecten in een veilige en vertrouwde omgeving, om naar huis te gaan met de kennis om in het vervolg zelf periodiek de Wim Hof Methode succesvol te beoefenen.